بەشی حەفتەم
یاساکانی تەجوید لە سورەتی (الفَلَق)
أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطَانِ الرَّجِيمِ
﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ ١ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ٢ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ٣ وَمِن شَرِّ ٱلنَّفَّٰثَٰتِ فِي ٱلۡعُقَدِ ٤ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ٥﴾
ئایەتی ژمارە (١)
﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ ١﴾
قُلۡ : پیتی (قاف) قەڵەوە و پیتی (لام) ناسکە و زەنەدارە (ساکن) لە هەردوو حاڵەتی گەیاندن و وەستاندا (وصلا ووقفا).
أَعُوذُ : هەموو پیتەکانی ناسکن.
بِرَبِّ : پیتی (راء) قەڵەوە (مفخم) چونکە سەردارە (مفتوح). پیتی (باء) ناسکە و ژێردار (مکسور) کراوە بەهۆی گەیاندن (وَصْل) بە (ئەلف و لام)ی شەمسی وشەی ٱلۡفَلَقِ بۆ ڕزگار بوون لە بەیەکگەیشتنی دوو پیتی زەنەدار (إلتِقَاءُ السَّاكِنَيْن)، وە دەبێ ژێرەکەی بەجوانی گۆبکرێ.
ٱلۡفَلَقِ : هەمزەی گەیاندن (هَمزَةُ الوَصل) لەکاتی گەیاندن (وصل)، لادەچێت و گۆناکرێت، بەڵام لە سەرەتای خوێندنەوەدا کە لە وشەکەوە دەست پێدەکەین، وەکو (هَمزَةُ القَطع) دەخوێندرێتەوە. (لام ـ ل)ی ناساندن قەمەری‌یە و دەردەخرێ (إظهار) لەبەر ئەوەی پیتی (ف ـ فاء) لەدوایەوە هاتووە. پیتی (ف ـ فاء) ناسکە و هەڵگری سیفەتی چپەیە (همس). پیتی (ل - لام) ناسکە. پیتی (ق - قاف) قەڵەوە (مفخم) و قەلقەلەی گەورەیە (قلقلة كبرى) چونکە لەسەری دەوەستین (وقف).
ئایەتی ژمارە (٢)
﴿مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ٢﴾
مِن شَرِّ : پیتی (م - میم) ناسکە (مرقق) و پیتی (ن - نون) زەنەدارە (ساکن) و بە مینگە (غُنَّة) دەشاردرێتەوە (الاخفاء) چونکە پیتی (ش - شین) لەدوایەوە هاتووەو یەکێکە لە پیتەکانی شاردنەوە (الاخفاء). پیتی (ر - راء) گیرەدارەو ناسکە (مرقق) چونکە ژێردارە (مکسور).
مَا خَلَقَ : (م - میم) ناسکە. پیتی (ئەلیف) درێژکراوی ئاساییە (مَدٌّ طبيعيٌّ)، دوو جوڵە درێژدەکرێتەوە. پیتی (خ - خاء) قەڵەوە (مفخم). پیتی (ل - لام) ناسکە (مرقق)، ــ ئاگاداری ئەوە بە بەقەڵەوی دەری نەبڕی لەبەر ئەوەی کەوتۆتە نێوان دوو پیتی قەڵەو ــ . پیتی (ق - قاف) قەڵەوە (مفخم) و قەلقەلەی گەورەیە (قلقلة كبرى) چونکە بە زەنە (سکون) لەسەری دەوەستین (وقف).
ئایەتی ژمارە (٣)
﴿وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ٣﴾
وَمِن شَرِّ : (و ـ واو) ناسکە. پیتی (ن ـ نون) زەنەدارە (ساکن) و بە مینگە (غُنَّة) دەشاردرێتەوە (الاخفاء) چونکە پیتی (ش ـ شین) لەدوایەوە هاتووە کە یەکێکە لە پیتەکانی شاردنەوە (الاخفاء). پیتی (ر ـ راء) گیرەدارەو ناسکە (مرقق) چونکە ژێردارە (مکسور). غَاسِقٍ إِذَا : پیتی (غ ـ غین) قەڵەوە (مفخم) و لە قەڵەوترین ئاستییەتی چونکە سەردار (مفتوح)ە و پیتی (ئەلیف) لەدوایەوە هاتووە. پیتی (س ـ سین) ناسکە (مرقق). پیتی (ق ـ ق) لە ئاستی سێیەمی قەڵەویدایە چونکە ژێردارە (مکسور)، تەنوینەکەی دەردەخرێ (اظهار) چونکە پیتی (هەمزە) لەدوایەوە هاتووە. وَقَبَ : (و ـ واو) ناسکە. پیتی (ق ـ قاف) قەڵەوە. پیتی (ب ـ باء) ناسکەو لە پلەی یەکەمی قەلقەلەدایە، واتە: قەلقەلەی گەورە (قلقلة كبرى).ئایەتی ژمارە (٤)
﴿وَمِن شَرِّ ٱلنَّفَّٰثَٰتِ فِي ٱلۡعُقَدِ ٤﴾
وَمِن شَرِّ : (و ـ واو) ناسکە. (م ـ میم) ناسکە. پیتی (ن ـ نون) زەنەدارە (ساکن) و بە مینگە (غُنَّة) دەشاردرێتەوە (الاخفاء) چونکە پیتی (ش - شین) لەدوایەوە هاتووە کە یەکێکە لە پیتەکانی شاردنەوە (الاخفاء). ٱلنَّفَّٰثَٰتِ : هەمزەی گەیاندن (هَمزَةُ الوَصل) لە سەرەتای خوێندنەوەدا وەکو (هَمزَةُ القَطع) دەخوێندرێتەوە، بەڵام لەکاتی گەیاندن (وصل)، لادەچێت و گۆناکرێت، لێرەدا هەمزەکە سەردارە (مفتوح) چونکە (لام)ی ناساندن لەدوایەوە هاتووە. (لام)ی ناساندن شەمسی‌یە و تێکهەڵکێش دەکرێ (إدغام) و گۆناکرێ لەبەر ئەوەی پیتی (ن - نون) لەدوایەوە هاتووە و هەروەها ئەم پیتە ناسکەو گیرەدارە بۆیە لەم حاڵەتەدا واتە: گیرەداری، بە درێژترین ئەندازەی مینگە (غُنَّة) هەژمار دەکرێ، (ف ـ فاء) ناسکە و هەڵگری سیفەتی چپەیە (همس)، پیتی (ئەلیف) درێژکراوی ئاساییە (مَدٌّ طبيعيٌّ)، دوو جوڵە درێژدەکرێتەوە و ناسکە، چونکە لە پێشیەوە پیتی ناسک هاتووە، (ت - تاء) ناسکە و دەبێ ژێرەکەی بەجوانی دەرببڕێ لەکەتی بەیەکگەیاندن (وصل)، لەکاتی وەستان (وقف) لەسەری بە زەنە و چپە (همس) لەسەری دەوەستین وە لەم حاڵەتەدا پیتی (ئەلف) دەبێت بە درێژکراوی توشهاتوو بە زەنە (المدُّ العارِض للسُّكُون): ٢ ـ ٤ ـ ٦ جوڵە درێژ دەکرێتەوە.فِي : في: (ف ـ فاء) ناسکەو چپەدارە (مهموس)، (ي ـ ياء) درێژکراوی ئاساییە (مَدٌّ طبيعيٌّ)، دوو جوڵە درێژدەکرێتەوە لەکاتی وەستان، بەلام لەکاتی بەردەوامبوون و بە گەیشتنی بە وشەی ٱلۡعُقَدِ لادەچێ و گۆناکرێ، بۆ ڕزگار بوون لە بەیەکگەیشتنی دوو پیتی زەنەدار (إلتقِاءُ السَّاكِنَيْن). ٱلۡعُقَدِ : هەمزەی گەیاندن (هَمزَةُ الوَصل) لەکاتی گەیاندن (وصل)، لادەچێت و گۆناکرێت، بەڵام لە سەرەتای خوێندنەوەدا کە لە وشەکەوە دەست پێدەکەین، وەکو (هَمزَةُ القَطع) دەخوێندرێتەوە. (لام ـ ل)ی ناساندن قەمەری‌یە و دەردەخرێ (إظهار) لەبەر ئەوەی پیتی (ع ـ عین) لەدوایەوە هاتووە، پیتی (ع ـ عین) ناسکە (مرقق)، (ق ـ قاف) قەڵەوە (مفخم)، (د ـ دال) ناسکە و لە پلەی یەکەمی قەلقەلەدایە، واتە: قەلقەلەی گەورە (قلقلة كبرى).ئایەتی ژمارە (٥)
﴿وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ٥﴾
وَمِن شَرِّ : (و ـ واو) ناسکە. (م ـ میم) ناسکە. پیتی (ن - نون) زەنەدارە (ساکن) و بە مینگە (غُنَّة) دەشاردرێتەوە (الاخفاء) چونکە پیتی (ش ـ شین) لەدوایەوە هاتووە کە یەکێکە لە پیتەکانی شاردنەوە (الاخفاء). حَاسِدٍ : (ح - حاء) ناسکە و پیتی (ئەلیف) درێژکراوی ئاساییە (مَدٌّ طبيعيٌّ)، دوو جوڵە درێژدەکرێتەوە و ناسکە، پیتی (س ـ سین) ناسکە (مرقق) و هەڵگری هەردوو سیفەتی چپە (همس) و سیفەتی فیکەدارییە (الصَّفير). پیتی (د ـ دال) ناسکە، ئەگەر وەستاین لەسەری ئەوا (قەلقەلە) دەکرێ و پلەی یەکەمی هەیە، بەڵام لەکاتی بەردەوام بوون هەر ناسکەو تەنوینەکەی دەردەخرێ (اظهار) چونکە پیتی (هەمزە) لەدوایەوە هاتووە.
إِذَا : هەمزەکە ناسکە (مرقق) و هەڵگری سیفەتی خاوییە (الرَّخاوة)، ئەمەش بەو واتایەی کە تێپەربوونی دەنگی ئەم پیتە پیویستی بە کەمیک لە هەناسە بۆ پاڵپیوەنانی هەیە، وە دەبێ وریای ئەوە بین کە وەک پیتی (ظ ـ ظاء) گۆنەکرێ. پیتی (ئەلیف) درێژکراوی ئاساییە (مَدٌّ طبيعيٌّ) و ناسکە، دوو جوڵە درێژدەکرێتەوە لە هەردوو حاڵەتی وەستان لەسەری (وقف) یان بەیەکگەیاندن (وصل). حَسَدَ : (ح ـ حاء) ناسکە و پیتی (س ـ سین) ناسکە (مرقق) و هەڵگری هەردوو سیفەتی چپە (همس) و سیفەتی فیکەدارییە (الصَّفير). پیتی (د ـ دال) ناسکە، (قەلقەلە) دەکرێ و پلەی یەکەمی هەیە.
گەڕانەوە بۆ لاپەڕەی سەرەکی
یاساکانی تەجوید لە هەندێک لە سورەتەکانی قورئاندا