الحمد لله الذي أنزل القرآن للعالمين بيانا وجعله لكل شيء تبيانا، ونصبه بين الحق والباطل فرقانا، والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وأصحابه ومن والاه.

بێ گومان خودای گەورە نیعمەت و بەخششی زۆری ڕشتوە بەسەرماندا بە شێوەیەک کە ئەو نیعمەتانە لە ژمارە نایەن وەکو دەفەرمویت:
﴿وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّـهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ الْإِنسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ ٣٤﴾ إبراهيم. واتە: خۆ ئەگەر ئێوە بتانەوێ نیعمەتەکانی خودا بژمێرن، هەرگیز ناتوانن بیانژمێرن ( بەڵکو یەك نیعمەت ناژمێردرێت، ئەوەندە لق و پۆپی لێ دەبێتەوە ) به‌ڕاستی زۆربه‌ی ئینسانه‌کان زۆر سته‌مکارو خوانه‌ناس و سپڵه‌ن.

١ـــ خوێندنەوەی قورئانی پیرۆز فەزڵێکی ئیجگار زۆری هەیە وە هۆیەکە بۆ چەندەها چاکەو پاداشت لای خوادی گەورەو میهرەبان، خودای گەورە دەفەرموێت: ﴿وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا ٤٥﴾ ألإسراء. واتە: کاتێک کە قورئان دەخوێنیت ئێمە بەربەستێکی نادیارو داپۆشراو دەخەینە نێوان تۆو ئەوانەی باوەڕ بەڕۆژی دوایی ناهێنن.

٢ـــ ﴿إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا ٩﴾ ألإسراء. واتە: بێ گومان ئەم قورئانە بۆمان ناردوون ڕێگەو بەرنامەیەکی وا نیشانی خەڵکی دەدا، کە ڕاسترین بەرنامەو ڕیگایە، وە مژدەیش دەدا بەو بڕوادارانەی کە کارو کردەوەی چاک ئەنجام دەدەن کە بەڕاستیی پاداشتیکی زۆر گەورەیان بۆ هەیە لە بەهەشتدا.

٣ـــ ﴿إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ ٢٩ لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدَهُم مِّن فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ ٣٠﴾ فاطر. واتە: ئەوانەی کە کتێبی خودا (قورئان) دەخوێننەوە و نوێژەکانیان بەچاکی ئەنجام داوە و لە رزق و رۆزی و سامانە جۆراو جۆرانەی پێمان بەخشیون، بەخشیویانە بە نهێنی و بە ئاشکرا ( بە نهێنی بۆ ئەوەی ریای تێکەڵ نەبێت، بە ئاشکراش بۆ هاندانی خەڵکی ) ئەوانە بە ئومێدی بازرگانی‌یەکن کە هەرگیز لە برەو ناکەوێ، تا خودای گەورە لە بەرانبەر هەوڵەکانیان بە تیرو تەسەڵی پاداشتیان بداتەوەو لە بەهرەی خۆی زێدەشیان بداتێ ، وە خودا لێخۆشبوو و سوپاسگوزارە.

٤ـــ پێغەمبەری پێشەوامان محمد (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ) دەفەرموێ: «خَيرُكُم مَن تَعَلَّمَ القرآنَ وعَلَّمَهُ» رواهُ البُخاري. واتە: باشترینتان ئه‌و کەسەیە‌ كه‌ فێرى قورئان ده‌بێت و خه‌ڵكیش فێرده‌كات.

٥ـــ هەروەها دەفەرموێ: «ألَّذي يَقرَأُ القرآنَ وَهُوَ ماهِرٌ بِهِ مَعَ السّفَرةِ الكِرامِ البَرَرةِ والذي يَقرأُ القرآنَ وَهُوَ يَتَتَعتَعُ فيه وَهُوَعَليهِ شاقٌّ لَهُ أجران» رواهُ البُخاري ومسلم. واتە: ئەوکەسەی کە بە ڕەوانی قورئان دەخوێنێت و لێ‌ی شارەزایە (بەئاسانی دەیخوێنێ، بەبێ وەستان و لێ تێک چوون)، لەگەڵ مەلائیکەتە پاک‌و بەڕێزەکاندا دەبێت. وە ئەو کەسەش کە قورئان دەخوێنێت و زمانی تەتەڵە دەکات‌و، لەسەری زەحمەتە ئەوە دوو پاداشتی بۆهەیە.

٦ـــ عن أبي هُرَيرةَ (رضِيَ اللهُ عنْه) قال: قال رسول الله (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ): «ماإجتَمَعَ قَومٌ في بَيتٍ مِن بُيوتِ اللهِ يَتْلوُنَ كِتابَ اللهِ، وَيَتَدارسونهُ بينَهُم، إلّا نُزِّلَت عَليهِمُ السَّكينةَ، وَغَشِيَتهم الرّحمة، وحَفَّتهُمُ الملائكة، وذَكَرَهُمُ الله فيمن عندَهُ» رواهُ مسلم. واتە: هەر کۆمەڵێک کۆببنەوە لەماڵێک لەماڵەکانی خودا (مەبەستی پێ مزگەفتە)و قورئان بخوێننەوەو هەوڵ بدەن بۆ فێربونی لە نێوانیاندا، ئەوا بێگومان ئارامی دادەبەزێت بەسەریاندا وە ڕەحمەت دایاندەپۆشێت‌و، مەلائیکەتەکان چواردەوریان دەدەن‌و، خودای گەورەش باسیان دەکات لای ئەوانەی کە لای ئەون.

٧ـــ عن عُقبة بن عامِر (رضِيَ اللهُ عنْه) قال: خَرجَ رسولُ اللهِ (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ) ونحن في الصُّفَّةِ فقال: «أيُّكم يُحِبُّ أن يَغْدوا كلَّ يومٍ إلى بُطْحانَ أو إلى العَقيقِ فيأتى منهم بناقتينِ كَوْماويْن فى غيرِ أثمٍ ولا قَطْعِ رَحمٍ فقلنا يارسول الله نحبُّ ذلك، قال: أفلا يغدوا أحَدُكم إلى المسجدِ فَيَعْلَمُ أو يَقرأ آيتينِ مِنْ كِتابِ اللهِ عَزَّ وجَلَّ خيرٌ له من ناقتين وثلاث خير له من ثلاث، وأربع خير له من أربع ومن أعْدادِهِنَّ من الأبِلِ» رواهُ مسلم. واتە: ( عقبة )ی کوڕی عامر (خودا لێ‌ی ڕازی بێت) دەڵێت: لەکاتێکدا ئێمە لە (الصفة)^[1]دا دانیشتبووین پێغەمبەری خودا (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ) هات و فەرمووی: کام لەئێوە حەز دەکات کە هەموو ڕۆژێک سەر لەبەیانی بچێت بۆ ( بطحان ) یان ( العقيق ) و دوو حوشتری سەرکۆپارەی قەڵەو لەوێ بێنێتەوە بێ‌ئەوەی گوناهبار ببێت یا دڵی هیج خزمێکی لێ بئێشێت؟ گوتمان: ئەی پێغەمبەری خودا هەموومان حەز بەوە دەکەین. فەرمووی ئەی ناکرێت هەریەکێک لەئێوە سەر لەبەیانی بڕوات بۆ مزگەوت دوو ئایەت لەقورئان فێرببێت یان بخوێنێت کە باشترە بۆی لە دوو حوشتری مێ، سیانیش باشترە بۆی لەسیان و چواریش باشترە بۆی لەچوار، و بەئەندازەی ژمارەی ئایەتەکان باشترە بۆی لە حوشتر.

٨ـــ عن أنسِ بن مالك (رضِيَ اللهُ عنْه) قال: قال رسول الله (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ): «إنَّ للهِ أهلينَ منَ النّاس، قالوا يا رسول الله: من هم، قال: هم أهلُ القرآن أهل الله وخاصته» سنن إبن ماجه، وصححه الألباني. واتە: خودا لەناو خەڵکیدا دۆستی هەیە. گوتیان: ئەوانە کێن ئەی پێغەمبەری خودا؟ فەرمووی: ئەوانە قورئان خوێنەکانن دۆست و هەڵبژێردراوی خودان.

٩ـــ عن عبدِ اللَّهِ بن مسعود(رضِيَ اللهُ عنْه)، قال: قال رسول الله (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ): «تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ، وَاتْلُوهُ، فَإِنَّكُمْ تُؤْجَرُونَ فِيهِ بِكُلِّ حَرْفٍ عَشْرَ حَسَناتٍ، أَمَا إِنِّي لَا أَقُولُ: الم وَلَكِنْ: أَلِفٌ، وَلَامٌ، وَمِيمٌ، ثَلَاثُونَ حَسَنَةً، ذلِكَ بأنَّ اللهَ عزَّ وجَلَّ يَقول: مَنْ جَاءَ بالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أمْثالها» المعجم الكبير للطبراني. واتە: قورئان فێربن و بیخوێننەوە، چونکە پاداشتی هەر پیتێک چاکەیە من ناڵێم (الم) چاکەیەکە، بەڵکو ألف، ولام، ومیم سی چاکەیە چونکە خودای گەورە دەفەرموێ هەرکەس چاکەیەک بکات دە ئەوەندەی چاکەکەی پاداشتی هەیە.

١٠ـــ قال أبو أمامة الباهلي (رضِيَ اللهُ عنْه) سمعت رسول الله (صلّى اللهُ علَيهِ وسَلَّمَ) يقول: «اقرأوا القرآن فإنه يأتي يوم القيامة شفيعاً لأصحابه)» رواه مسلم. واتە: قورئان بخوێنن چونکە قورئان خوێندن لە ڕۆژی دواییدا دەبێت بە تکاکار بۆ خاوەنەکەی.

١١ـــ عن عَبْد اللَّهِ بْن مَسْعُودٍ (رضِيَ اللهُ عنه)، قال: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ): «مَنْ قَرَأَ حَرْفًا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ فَلَهُ بِهِ حَسَنَةٌ ، وَالحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، لَا أَقُولُ الم حَرْفٌ، وَلَكِنْ أَلِفٌ حَرْفٌ وَلَامٌ حَرْفٌ وَمِيمٌ حَرْفٌ » رواه الترمذي (2910) وصححه الألباني في "صحيح الترمذي". واتە: هەر کەسێک پیتێک لە پەڕاوی خودا (قورئان) بخوینێت چاکەیەکی بۆ دەنوسرێت، چاکەکردنیش بە دە ئەوەندی خۆیەتی، من ناڵێم ( الم ) پیتیکە، بەڵکو (أَلِفٌ) پیتێکەو (لام)یش پیتێکەو (میم)یش پیتێکە.

دەنگ خۆش کردن لە کاتی قورئان خوێندندا

١ـــ عن ألبراء بن عازب (رضِيَ اللهُ عنه) قال: قال رسول الله (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ): «زيِّنوا القرآن بأصواتِكم، فإِنَّ الصَّوتَ الحَسَن يزيدُ القرآن حسناً» رواه أحمد وأبو داود وابن ماجة والحاكم وصححه الألباني. واتە: قورئان بڕازێننەوە بە دەنگەکانتان، بێگومان دەنگی خۆش جوانی زیاتر دەبەخشێت بە قورئان.

٢ـــ عن سعد بن أبي وقاص (رضِيَ اللهُ عنه) قال: قال رسول اللهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ): «ليس مِنَّا من لم يتغَنَّ بالقرآن» أخرجه البخاري. واتە: لە ئێمە نیە ئەو کەسەی بەدەنگەوە قورئان نەخوێنێت.

گەورەیی‌و پاداشتی قورئان لەبەر کردن

١ـــ عن أبي سعید الخدري (رضِيَ اللهُ عنه) قال: قال رسول اللهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ): «يُقَالُ لِصَاحِبِ الْقُرْآنِ إِذَا دَخَلَ الْجَنَّةَ: اقْرَأْ وَاصْعَدْ فَيَقْرَأُ وَيَصْعَدُ بِكُلِّ آيَةٍ دَرَجَةً حَتَّى يَقْرَأَ آخِرَ شَيْءٍ مَعَهُ» نقله الألباني في صحيح ابن ماجه وحكم عنه بأنه: صحيح. واتە: بە قورئان خوێن دەگوترێ کاتێک دەچێتە بەهەشتەوە: بخوێنەو سەرکەوە، ئەویش دەخوێنێ‌و بەخوێندنی هەموو ئایەتێک لە بەهەشتدا پلەیەک سەردەکەوێت، تا کۆتا ئایەت کە لەبەری کردووە.

٢ـــ عَنْ أَبِي مُوسَى الأشعري (رضِيَ اللهُ عنه)، عَنِ النَّبِيِّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) قَالَ: «تَعَاهَدُوا الْقُرْآنَ فَوَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَهُوَ أَشَدُّ تَفَصِّيًا مِنَ الإِبِلِ فِي عُقُلِهَا» رواهُ البخاري و مسلم. واتە: بەردەوام بن لە پێداچوونەوەی قورئان، سوێند بەو زاتەی کە گیانی منی بەدەستە خێراتر لەدەست دەردەچێت لەو حوشترەی کە جڵەوی لەدەست دەدرێ‌و ناگیرێتەوە.

1. جێگایەکی سەرگیراو بووە لەبەشی دواوەی مزگەفتەوە، دروست کراوە بۆ ئاوارەو و هەندێک لە کۆچەران.